De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een wespensoort afkomstig uit zuidoost China.
Sinds 2016 vind je de soort ook in België.
We noemen ze een invasieve exoot.
Een ‘exoot’, want niet inheems en 'invasief' omdat ze het veel te goed doet bij ons.
Zowel voor de imkerij als de natuursector vormt de Aziatische hoornaar een gevaar. Dit omdat ze honingbijen en andere inheemse insecten aanvalt en gebruikt als eiwitbron. De Europese hoornaar is daarentegen niet schadelijk.
Bijna alle West-Vlaamse steden en gemeenten komen tussen in organisatie en kosten van de nestverdelging.
Daarom is het als burger goed om een aantal dingen over de soort te weten zodat je zelf een exemplaar of nest kan melden. Een eenvoudige melding van een nest is namelijk veelal voldoende om de procedure van verdelging op te starten.
Hieronder lees je hoe je de soort kan herkennen en hoe je ze snel en eenvoudig kan melden via vespawatch.be
Honingenbijen, wespen en hoornaars verschillen sterk in grootte.
Een eerste alarmbel is dan ook het zien van een ferm grote wesp.
Deze afbeelding geeft je een idee van het verschil in grootte tussen honingbij, gewone wesp en hoornaars.
Let op: de eerste werksters van nesten (mei/juni) kunnen soms kleiner zijn omdat de toevoer van voeding naar het nest nog niet optimaal loopt.
Ook niet iedere zeer grote wesp is een Aziatische hoornaar.
De meest evidente verwarring is deze met de Europese hoornaar, die wel inheems is en niet bestreden moet worden. We willen voorkomen dat de Europese hoornaar slachtoffer wordt van de strijd tegen de Aziatische hoornaar.
Het onderscheid met de nesten van andere soorten papierwespen kan lastig zijn omdat alle nesten worden gemaakt uit houtpulp.
Met zogenaamde ‘lokpotten’ trek je insecten aan die suiker komen tanken tijdens hun vlucht en kom je snel te weten of er Aziatische hoornaars in de buurt zitten.
Dat is nuttig om te weten want als je er één ziet dan weet je dat er ook een nest in de buurt zit.
Dit nest willen we liefst snel vinden en ook verdelgen.
Ontdek snel hoe je zelf gemakkelijk een lokpot maakt in 4 stappen.
Waarnemingen van individuele Aziatische hoornaars vertellen ons dat er een nest in de relatieve nabijheid moet zijn. Voor wie aan nestopsporing doet, de zogenaamde 'vespawatchers', is elke melding relevant om de zoektocht naar het nest aan te vatten.
Bijna alle West-Vlaamse steden en gemeenten komen tussen in organisatie en kosten voor het verdelgen van nesten van Aziatische hoornaars.
Het loont dus zeker om elke Aziatische hoornaar die je spot te melden en ook elk vermoeden van een nest door te geven. Dit kan digitaal en eenvoudig via vespawatch.be
Oktober: We starten in het najaar wanneer de nieuwe koninginnen en de mannetjes hun nest uitvliegen voor de paringsvlucht. Bevruchte koninginnen beginnen daarna aan hun winterslaap. Ze doen dat in de regel niet ver van hun moedernest op veilige en beschutte plaatsen zoals bvb. onder de schors van dode bomen, …
Eind februari/begin maart: De koninginnen ontwaken en starten met de bouw van een eerste embryonestje. In dit nestje moet de koningin alleen een eerste set werksters opkweken (periode maart-april). Embryonestjes starten niet groter dan een pingpongbal, je vindt ze meestal beschut in/onder constructies (berghokken, afdaken, tuinhuizen, …), soms ook in een haag of in klimop. Altijd laag bij de grond!
Mei/juni/juli: Wanneer de eerste werksters geboren worden, groeien embryonesten door tot primaire nesten. Het opkweken van werksters schakelt een versnelling hoger. Primaire nesten kunnen zo groot worden als een volleybal. We vinden ze nog altijd laag bij de grond.
Augustus/september: 70% van de kolonies verlaten nu hun primair nest om een nieuw secundair nest te vormen dat meestal hoog te zoeken is (in boomtoppen, aan topgevels, …). 30% van de kolonies doet dat dus niet en blijft ter plekke in hun doorgroeiend primair nest.
September: De kolonie op zijn sterkst veroorzaakt de grootste hinder voor imkers en insecten.
Sinds enkele jaren wordt onder de naam 'spring trapping' ervaring opgedaan met het vangen van Aziatische hoornaars in het voorjaar.
Zodra de koningin eind februari/begin maart haar winterschuilplaats verlaat, zoekt ze een plaats om een embryonest te maken. Er zijn nog geen werksters om te dienen en ze moet zelf voedsel verzamelen om de eerste lading werksters groot te brengen.
Door op voldoende locaties selectieve vallen te plaatsen met de juiste lokstof trachten we deze vroege koninginnen te lokken, te vangen en te elimineren nog voor een nest kan gevormd worden. Door de val in de diepvries te stoppen, elimineer je hen op een semi-natuurlijke manier.
Is spring trapping effectief?
Er is debat over het nut en de effectiviteit van spring trapping.
Hoe werkt een selectieve val?
Een selectieve val werkt net zoals een lokpot terug met lokstof.
De lokstof zit nu niet in een lokpot, maar in een box met in- en uitgangen. De gele trechter op de foto is de ingang voor de Aziatische hoornaar. De ronde opening op het einde is 8,5 mm: groot genoeg als entree voor een Aziatische hoornaar, te klein als entree voor een Europese hoornaar. De witte rooster en de overlangse groeven in de gele trechter zijn kleiner en vormen voor kleinere insecten een vrije in- en uitgang.
Belangrijk bij deze val is dat de lokstof niet effectief bereikbaar mag zijn om verdrinkingsgevallen van andere insecten te vermijden. Daarom scheiden we de stof van de omgeving met een gaas of een rooster.
Neem contact op met de sectie Natuur en Landschap.